Hydraulika siłowa - części oryginalne i zamienne - hydraulika LINDE, REXROTH, VICKERS, SAUER - DANFOSS

Spis treści:

• Co to jest olej hydrauliczny i do czego służy?
• Rodzaje olejów hydraulicznych
• Oleje mineralne
• Oleje syntetyczne
• Oleje biodegradowalne
• Oleje przeciwzużyciowe (AW – Anti-Wear)
• Oleje ognioodporne
• Kluczowe parametry olejów hydraulicznych
• Lepkość i jej znaczenie
• Wskaźnik lepkości (VI – Viscosity Index)
• Odporność na utlenianie
• Właściwości przeciwpienne i deemulgujące
• Temperatura zapłonu i płynięcia
• Oznaczenia i normy olejów hydraulicznych
• Normy ISO, DIN, SAE, ASTM
• Klasyfikacja ISO VG
• Oznaczenia producentów
• Jak dobrać odpowiedni olej hydrauliczny?
• Wymagania maszyny i dokumentacja techniczna
• Warunki pracy
• Zgodność z uszczelnieniami
• Najczęstsze błędy przy wyborze i eksploatacji oleju
• Najpopularniejsze marki olejów hydraulicznych na rynku
• Zakończenie

Co to jest olej hydrauliczny i do czego służy?

Olej hydrauliczny to specjalistyczna ciecz robocza, której głównym zadaniem jest przenoszenie siły w zamkniętych układach hydraulicznych. W porównaniu do zwykłych olejów smarowych, musi on charakteryzować się odpowiednią lepkością, stabilnością temperaturową, odpornością na utlenianie i działanie wysokich ciśnień.

Zastosowania:

• maszyny budowlane (koparki, spycharki),
• maszyny rolnicze (ciągniki, prasy),
• przemysł (tokarki, wtryskarki, podnośniki),
• transport (samoloty, dźwigi, windy).

Rodzaje olejów hydraulicznych

Oleje mineralne

Najpopularniejsze i najtańsze. Pozyskiwane są z ropy naftowej poprzez procesy rafinacji. Oferują dobrą wydajność w standardowych warunkach, jednak ich odporność na wysokie temperatury i długotrwałą eksploatację jest ograniczona.

Zalety:

• dostępność,
• atrakcyjna cena.

Wady:

• mniejsza trwałość,
• słaba odporność na utlenianie.

Oleje syntetyczne

Wytwarzane chemicznie, dzięki czemu charakteryzują się lepszą czystością i właściwościami użytkowymi. Zapewniają doskonałą stabilność lepkościową w szerokim zakresie temperatur, co czyni je idealnymi do pracy w ekstremalnych warunkach.

Zalety:

• bardzo wysoka trwałość,
• odporność na wysokie ciśnienia i temperatury.

Wady:

• wyższa cena,
• często wymagają zgodności z materiałami uszczelnień.

Oleje biodegradowalne

Coraz częściej stosowane w miejscach, gdzie istnieje ryzyko wycieku do środowiska (np. maszyny leśne, statki). Ulegają naturalnemu rozkładowi biologicznemu.

Normy: EN ISO 15380

Oleje przeciwzużyciowe (AW – Anti-Wear)

Zawierają dodatki chroniące powierzchnie metalowe przed nadmiernym ścieraniem. Zalecane w przypadku układów o dużych naciskach i pracy cyklicznej.

Oleje ognioodporne

Stosowane w miejscach zagrożonych pożarem (np. hutnictwo, odlewnie). Dzielą się na:

• HFA – emulsje wodno-olejowe (do 95% wody),
• HFB – emulsje o większej zawartości oleju,
• HFC – wodno-glikolowe,
• HFD – syntetyczne ognioodporne.

Kluczowe parametry olejów hydraulicznych

Lepkość i jej znaczenie

Lepkość decyduje o zdolności cieczy do przepływu. W układach hydraulicznych zbyt rzadki olej może powodować spadki ciśnienia i niewystarczające smarowanie, natomiast zbyt gęsty – problemy z przepływem i wzrost zużycia energii.

Najczęściej stosowana klasyfikacja to ISO VG, np.:

• ISO VG 32 – do temperatur około 0–40°C,
• ISO VG 46 – temperatura pracy 10–60°C,
• ISO VG 68 – do pracy w wyższych temperaturach.

Wskaźnik lepkości (VI – Viscosity Index)

Im wyższy wskaźnik VI, tym mniej zmienia się lepkość wraz ze wzrostem temperatury. Oleje z wysokim VI są lepsze do pracy w szerokim zakresie temperatur.

Odporność na utlenianie

Z czasem każdy olej się starzeje. Proces ten przyspieszają wysokie temperatury i obecność metali. Dobrej jakości olej hydrauliczny powinien zawierać dodatki antyutleniające, które opóźniają ten proces.

Właściwości przeciwpienne i deemulgujące

Piana w układzie hydraulicznym to poważny problem – zmniejsza efektywność, zwiększa zużycie i może prowadzić do uszkodzeń. Deemulgacja natomiast odpowiada za zdolność oddzielania wody – co jest kluczowe w systemach narażonych na wilgoć.

Temperatura zapłonu i płynięcia

• Temperatura zapłonu – minimalna temperatura, przy której olej zaczyna parować i może się zapalić.
• Temperatura płynięcia – najniższa temperatura, przy której olej zachowuje właściwości płynne.

Oznaczenia i normy olejów hydraulicznych

Normy ISO, DIN, SAE, ASTM

• ISO 11158 – klasyfikacja olejów hydraulicznych wg typu (HM, HV, HG, HL),
• DIN 51524 – niemiecka norma (często spotykane HLP, HVLP),
• SAE – stosowana głównie w USA,
• ASTM – norma amerykańska, testująca m.in. stabilność utleniania.

Klasyfikacja ISO VG

ISO VG	Lepkość (cSt) w 40°C
22	19.8 – 24.2
32	28.8 – 35.2
46	41.4 – 50.6
68	61.2 – 74.8
100	90 – 110

Oznaczenia producentów

• HL – podstawowe oleje smarne,
• HM – z dodatkami przeciwzużyciowymi (Anti-Wear),
• HV – o wysokim VI (do zmiennej temperatury),
• HLP – HM + dodatki chroniące przed korozją i utlenianiem,
• HVLP – HLP + ulepszony wskaźnik VI.

Jak dobrać odpowiedni olej hydrauliczny?

Wymagania maszyny i dokumentacja techniczna

Najważniejsza zasada: zawsze kieruj się zaleceniami producenta urządzenia. Typ oleju, lepkość i dodatki muszą być zgodne z wymaganiami danej maszyny.

Warunki pracy

• Wysoka temperatura? Wybierz olej z wysokim VI.
• Ciśnienia powyżej 250 bar? Konieczne będą dodatki AW lub EP.
• Praca w zimie? Sprawdź temperaturę płynięcia.

Zgodność z uszczelnieniami

Niektóre oleje (szczególnie syntetyczne) mogą negatywnie wpływać na elastomery – prowadząc do ich pęcznienia lub rozkładu. Należy zwracać uwagę na kompatybilność chemiczną.

Najczęstsze błędy przy wyborze i eksploatacji oleju

• Mieszanie olejów różnych typów – może doprowadzić do wytrącania dodatków i utraty właściwości.
• Zbyt rzadka wymiana – olej traci swoje właściwości, co prowadzi do zużycia komponentów.
• Nieprawidłowe przechowywanie – narażenie na wilgoć i zmiany temperatury pogarsza jakość oleju.
• Ignorowanie analizy oleju – warto regularnie badać stan oleju (np. zawartość wody, metali, cząstek).

Najpopularniejsze marki olejów hydraulicznych na rynku

• Shell Tellus – szeroka gama produktów, wysoka jakość.
• Mobil DTE – bardzo dobre właściwości przeciwzużyciowe.
• Orlen Oil Hydrol – popularny w Polsce, dobry stosunek jakości do ceny.
• Total Azolla – niska pienistość, wysoka stabilność.
• Fuchs Renolin – zaawansowane rozwiązania syntetyczne.
• Lotos Oil – produkty z linii L-HM i L-HV, cenione w przemyśle.

Zakończenie

Dobór właściwego oleju hydraulicznego to klucz do bezpiecznej, wydajnej i długowiecznej pracy maszyn. Współczesne układy hydrauliczne są coraz bardziej precyzyjne, a ich wymagania rosną – dlatego nie warto oszczędzać na jakości ani ignorować parametrów oleju.

Pamiętaj:

• kieruj się dokumentacją producenta,
• zwracaj uwagę na warunki pracy,
• kontroluj parametry techniczne,
• nie mieszaj różnych olejów bez potrzeby.

Inwestycja w odpowiedni olej to inwestycja w spokój, niezawodność i niższe koszty eksploatacji.