Hydraulika siłowa - części oryginalne i zamienne - hydraulika LINDE, REXROTH, VICKERS, SAUER - DANFOSS

Spis treści:

• Co to znaczy, że olej hydrauliczny się starzeje?
• Procesy starzenia – cicha degeneracja
• Główne przyczyny starzenia oleju hydraulicznego
• Jak to wygląda w praktyce?
• Jak stary olej hydrauliczny szkodzi układowi?
• Utrata właściwości smarnych
• Korozja chemiczna
• Powstawanie „lakierów”
• Pogorszenie filtracji i nadciśnienie
• Czym grozi ignorowanie wymiany oleju hydraulicznego?
• Koszty, które pojawiają się nagle
• Zagrożenia bezpieczeństwa
• Jak rozpoznać, że olej nadaje się do wymiany?
• Jak zadbać o czystość i trwałość oleju hydraulicznego?
• Zakończenie

Co to znaczy, że olej hydrauliczny się starzeje?

Procesy starzenia – cicha degeneracja

Starzenie się oleju to proces wieloetapowy, w którym zmienia się jego skład chemiczny i struktura fizyczna. Na poziomie mikroskopowym oznacza to:

• utlenianie składników bazowych,
• rozpad dodatków uszlachetniających (np. przeciwpiennych, antykorozyjnych),
• zanieczyszczenie cząstkami metalu, kurzu i wody,
• wzrost lepkości i kwasowości.

Główne przyczyny starzenia oleju hydraulicznego

• Wysoka temperatura robocza (ponad 60–80°C przyspiesza utlenianie).
• Dostęp powietrza i tlenu – nawet minimalne przecieki powietrza powodują napowietrzenie oleju.
• Zanieczyszczenia stałe i woda – wnikają przez nieszczelności, otwarte korki, źle zamontowane filtry.
• Długotrwała eksploatacja bez wymiany – czyli najczęstsza praktyka w wielu firmach.

Jak to wygląda w praktyce?

Stary olej traci klarowność, zmienia kolor na ciemny brązowy lub szary, zaczyna śmierdzieć jak przypalony plastik. W ekstremalnych przypadkach pojawiają się osady na filtrach, lepka maź w zbiorniku i głośna praca pompy.

Jak stary olej hydrauliczny szkodzi układowi?

Utrata właściwości smarnych

Zużyty olej nie jest w stanie stworzyć trwałego filmu smarnego – prowadzi to do:

• zwiększonego tarcia,
• szybszego zużycia powierzchni roboczych,
• wzrostu temperatury i dalszej degradacji.

Korozja chemiczna

Kiedy dodatki alkaliczne się wyczerpią, olej zaczyna działać jak kwas. Korodują zawory, siłowniki, tłoki. Maleje szczelność, a układ pracuje nierówno.

Powstawanie „lakierów”

Przy długotrwałym przegrzewaniu olej tworzy osady przypominające lakier lub asfalt. Osadzają się one na:

• zaworach sterujących,
• ścianach zbiorników,
• filtrach,
• kanałach przepływowych.

To może prowadzić do blokowania przepływu i błędnych reakcji układu (np. opóźnień w reakcji siłownika).

Pogorszenie filtracji i nadciśnienie

Gęsty, brudny olej powoduje, że filtry szybciej się zatykają. To prowadzi do:

• otwierania się zaworów obejściowych (by-pass),
• braku ochrony reszty układu,
• w efekcie – awarii pomp, zaworów i siłowników.

Czym grozi ignorowanie wymiany oleju hydraulicznego?

Koszty, które pojawiają się nagle

Wiele awarii pomp, zatarć i przepaleń zaworów wynika nie z wad mechanicznych, ale z zaniedbania oleju. Skutki:

• konieczność wymiany pompy lub siłownika – koszt od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych,
• przestój maszyny – utracony czas i zlecenia,
• wyciek oleju i skażenie środowiska – dodatkowe koszty utylizacji i potencjalne kary.

Zagrożenia bezpieczeństwa

Zużyty olej może spowodować:

• nieprzewidywalne reakcje układu (nagłe ruchy siłowników),
• opóźnienia w działaniu zaworów bezpieczeństwa,
• całkowitą utratę sterowania w newralgicznym momencie.

W branżach takich jak budownictwo, transport czy lotnictwo – może to oznaczać realne zagrożenie życia.

Jak rozpoznać, że olej nadaje się do wymiany?

Objawy wizualne i słuchowe:

• zmętnienie, ciemny kolor, opalizujący połysk,
• zapach spalenizny,
• hałas pompy, trudność w ruszaniu siłownika.

Badania laboratoryjne:

• analiza lepkości,
• liczba kwasowa (TAN),
• zawartość wody i cząstek stałych,
• spektrometria metali.

Profesjonalna analiza pozwala przewidzieć awarię zanim nastąpi – a to oszczędność tysięcy złotych.

Harmonogram wymiany – zalecenia ogólne:

• co 1500–2000 motogodzin w maszynach budowlanych,
• raz do roku – w zależności od intensywności pracy,
• częściej w trudnych warunkach (pył, wilgoć, wysokie temperatury).

Jak zadbać o czystość i trwałość oleju hydraulicznego?

Filtracja i odwadnianie

• Regularna wymiana filtrów (głównego, powrotnego, ssącego),
• stosowanie filtrów offline i separacji wody,
• sprawdzanie stanu zbiorników i odpowietrzników.

Chłodzenie układu

• Monitorowanie temperatury roboczej,
• konserwacja chłodnic oleju,
• unikanie długotrwałego przeciążania maszyn.

Jakość oleju – nie warto oszczędzać

• Wybieraj oleje od renomowanych producentów,
• stosuj oleje zgodne z normami ISO VG i DIN,
• unikaj dolewek z niewiadomego źródła – to jak mieszanie leków!

Dobre praktyki serwisowe

• Oznaczaj daty wymiany i badań oleju,
• prowadź dokumentację eksploatacji maszyny,
• przeszkol personel z rozpoznawania objawów zużycia.

Zakończenie

W układzie hydraulicznym wszystko zaczyna się i kończy na oleju hydraulicznym. Nawet najlepsza pompa, najbardziej precyzyjny zawór czy zaawansowany siłownik nie będzie działał poprawnie, jeśli wewnątrz krąży „chory” olej.

Zaniedbanie wymiany lub kontroli jakości oleju to jak jazda samochodem na zużytym oleju silnikowym – może i się da, ale cena awarii będzie ogromna. W świecie hydrauliki siłowej ta cena to nie tylko pieniądze, ale często również bezpieczeństwo ludzi i całych projektów.